Van bi inox

Van bi inox là giải pháp lý tưởng cho các hệ thống công nghiệp và dân dụng, nhờ khả năng chống ăn mòn vượt trội và cơ chế vận hành đơn giản với bi xoay 90°. Với chất liệu thép không gỉ 304 hoặc 316L, van bi inox đảm bảo độ bền cao, phù hợp cho nước sạch, hơi nước, khí nén, hóa chất, thực phẩm, dược phẩm, và đặc biệt là các hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC).

Bài viết này cung cấp thông tin chi tiết về giá cả, đặc điểm, phân loại, ứng dụng, và vai trò của van bi inox trong hệ thống PCCC, tập trung vào các sản phẩm chất lượng cao từ các thương hiệu uy tín.

Bảng giá van bi inox

DN	Loại	Giá (VNĐ)
DN15	2 mảnh	160.000 – 200.000
DN20	2 mảnh	200.000 – 250.000
DN25	2 mảnh	250.000 – 310.000
DN32	3 mảnh	350.000 – 410.000
DN40	3 mảnh	420.000 – 480.000
DN50	3 mảnh	550.000 – 610.000
DN65	3 mảnh	800.000 – 900.000
DN80	3 mảnh	1.000.000 – 1.400.000
DN100	3 mảnh	1.600.000 – 2.000.000
DN125	3 mảnh	2.300.000 – 2.700.000

*Bảng giá chỉ mang tính chất tham khảo. Vui lòng liên hệ để nhận báo giá chính xác theo số lượng, cấu hình, và thời điểm.

Giá trên áp dụng cho van bi inox tay gạt tiêu chuẩn với thân inox 304, seal PTFE, và kết nối ren hoặc mặt bích. Các yếu tố như chất liệu cao cấp (inox 316L), seal kim loại/graphite, hoặc cấu hình tự động hóa (van bi inox điều khiển điện, van bi inox điều khiển khí nén) có thể làm tăng giá thành.

Chúng tôi cung cấp đầy đủ kích thước từ DN15 đến DN125 tại kho Hà Nội và TP.HCM, hỗ trợ giao hàng toàn quốc và bảo hành 12-24 tháng tùy theo sản phẩm.

Ưu điểm và nhược điểm của van bi inox

Ưu điểm chính

Van bi inox nổi bật nhờ sự kết hợp giữa độ bền của thép không gỉ và cơ chế bi xoay 90° đơn giản. Dưới đây là các lợi ích chính:

• Chống ăn mòn vượt trội: Van bi thép không gỉ 304 chịu ăn mòn tốt trong nước, hơi sạch; van bi inox 304L/316L bổ sung molybden, tăng khả năng chống pitting và crevice corrosion trong môi trường nước biển, axit loãng, hóa chất xử lý giấy, dệt nhuộm, thực phẩm, và dược phẩm. Thử nghiệm theo ASTM G48 cho thấy van bi inox 316L có tốc độ ăn mòn dưới 0.01 mm/năm trong dung dịch 6% FeCl₃ ở 50°C.
• Tuổi thọ cao, ít bảo trì: Van bi inox chịu được hơn 1.000.000 chu kỳ đóng/mở (theo ISO 5208 Class B), với seal PTFE tự bôi trơn duy trì độ kín lâu dài. Thân 2 mảnh/3 mảnh cho phép thay seal nhanh mà không cần tháo đường ống, giảm thời gian downtime. Bảo trì định kỳ chỉ cần thay seal EPDM/PTFE mỗi 6-12 tháng.
• Chịu áp suất và nhiệt độ cao: Van bi thép không gỉ 304 đạt PN40 (64 bar) ở 200°C; van bi inox 316L đạt PN63 (100 bar) ở 250°C theo ASME B16.34. Seal PTFE chịu nhiệt đến 220°C, áp suất đến 40 bar; seal kim loại/graphite chịu đến 400°C, áp suất 100 bar, phù hợp cho hệ thống hơi nóng, khí nén, dầu khí, và năng lượng.
• Đóng/mở nhanh, linh hoạt: Cơ chế xoay bi 90° cho phép đóng/mở tức thì, lý tưởng cho van khóa khẩn cấp hoặc shut-off trong hệ thống xăng dầu, khí gas. Van bi inox điều khiển điện và van bi inox điều khiển khí nén dễ dàng tích hợp actuator với positioner 4-20 mA, hỗ trợ tự động hóa và cảnh báo từ xa.
• Thiết kế giữ seal khi bảo trì: Thân 2 mảnh/3 mảnh có bulông cố định, cho phép mở nắp giữa để thay seal mà không tháo đường ống, tiết kiệm chi phí nhân công và giảm rủi ro rò rỉ.

Nhược điểm cần cân nhắc

• Chi phí đầu tư cao hơn: Giá van bi inox cao hơn 1,5-2 lần so với van gang/nhựa; seal PTFE/graphite đắt gấp 3-5 lần EPDM. Tuy nhiên, tuổi thọ dài và chi phí bảo trì thấp bù lại đầu tư ban đầu.
• Trọng lượng và kích thước lớn: Thân van dày và bulông mặt bích lớn yêu cầu khung đỡ chắc chắn, tăng chi phí lắp đặt. Vận chuyển đường dài cần xe tải chuyên dụng, tốn thời gian.
• Yêu cầu seal chuyên dụng: Nhiệt độ trên 200°C đòi hỏi seal kim loại/graphite, giá cao gấp 2-3 lần PTFE và cần kỹ thuật lắp đặt chuyên môn cao. Seal kim loại làm tăng torque, yêu cầu actuator công suất lớn.
• Chọn mác inox đúng môi trường: Van bi inox 304 phù hợp nước sạch, hơi; van bi inox 316L cần cho nước biển, axit, hoặc môi trường chứa ion Cl⁻ để tránh pitting. Các mác 316Ti/317L hoặc duplex 2205/2507 phù hợp cho axit mạnh, SO₂, CO₂.

Phân loại và cấu tạo cơ bản của van bi inox

Thân van (Body Type)

• 1 mảnh (liền khối): Thân nguyên khối, kín chắc, giá rẻ, phù hợp DN ≤ 50 mm, PN ≤ 16 bar, dùng trong hệ thống dân dụng và HVAC.
• 2 mảnh: Thân trên và dưới tách rời, cho phép thay seal bằng cách mở bulông giữa, phù hợp DN 50-200 mm, PN 16-40 bar.
• 3 mảnh: Thêm thân giữa, thay seal mà không tháo đường ống, lý tưởng cho hệ thống cần bảo trì thường xuyên như thực phẩm, dược phẩm, và tự động hóa.

Kiểu lỗ bi (Bore Type)

• Full-port: Lỗ bi bằng đường kính ống, giảm áp suất sụt thấp nhất, hỗ trợ pigging, phù hợp DN ≥ 25 mm, bơm dòng lớn.
• Reduced-port: Lỗ bi nhỏ hơn 80-90% đường kính ống, tiết kiệm vật liệu 10-25%, áp suất sụt tăng nhẹ, dùng nơi không cần pigging.
• V-port: Miệng bi chữ V hoặc L, điều tiết lưu lượng tuyến tính, phù hợp cho hệ thống kiểm soát lưu lượng 10-90% Qmax.

Kiểu kết nối (End Connection)

• Ren/NPT: DN ≤ 25 mm, PN ≤ 10 bar, lắp nhanh, giá thấp, phù hợp dân dụng, HVAC.
• Mặt bích (Flanged): DN ≥ 25 mm, PN 10-40 bar (mở rộng đến PN100 theo ASME B16.5), dễ tháo lắp, phù hợp áp suất trung-cao.
• Hàn (Welded): DN ≥ 50 mm, PN ≥ 40 bar, kín tuyệt đối, dùng cho hệ thống độc hại, hơi nước, áp suất cao, theo ASME B31.3/B16.25.

Kiểu vận hành (Operation)

• Thủ công: Van bi inox tay gạt hoặc tay quay, đơn giản, không cần nguồn, phù hợp chu kỳ thấp, dễ quan sát trạng thái.
• Actuator khí nén: Van bi inox điều khiển khí nén sử dụng xi-lanh và positioner, đóng/mở nhanh dưới 1 giây, lực cao, tích hợp PLC/SCADA.
• Actuator điện: Van bi inox điều khiển điện với motor DC/AC và gearbox, chính xác ±1%, hỗ trợ giao tiếp Modbus/4-20 mA, phù hợp tự động hóa.
• Actuator thủy lực: Dùng cho áp suất trên 40 bar, lực lớn, định vị chính xác, phù hợp hệ thống dầu khí.

Kiểu bi (Ball Type)

• Floating ball: Bi đỡ bằng seat, phù hợp DN ≤ 50 mm, PN ≤ 30 bar, giá thấp.
• Trunnion-mounted: Bi đỡ trên/dưới, seat ổn định, torque thấp, phù hợp DN ≥ 50 mm, PN ≥ 30 bar, hỗ trợ double block and bleed (DB&B).

Ứng dụng trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC)

Van bi inox đóng vai trò quan trọng trong các hệ thống phòng cháy chữa cháy nhờ khả năng chống ăn mòn, đóng/mở nhanh, và độ bền cao. Được sử dụng trong các đường ống chính, hệ thống sprinkler, hoặc vòi phun, van bi thép không gỉ đảm bảo cung cấp nước chữa cháy hoặc chất chữa cháy kịp thời, đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế như UL/FM.

Các đặc điểm phù hợp của van bi inox trong PCCC bao gồm:

• Đóng/mở nhanh: Cơ chế xoay bi 90° của van bi inox tay gạt cho phép phản ứng tức thì, lý tưởng cho các tình huống khẩn cấp.
• Chịu áp suất cao: Van bi inox 304/316L chịu áp suất PN40-PN63, phù hợp với các hệ thống PCCC áp suất cao.
• Chống ăn mòn: Thép không gỉ 316L chống pitting trong môi trường ẩm ướt, đảm bảo độ bền lâu dài trong hệ thống PCCC ngoài trời.
• Tích hợp tự động hóa: Van bi inox điều khiển điện và van bi inox điều khiển khí nén tích hợp với hệ thống báo cháy, tự động kích hoạt khi phát hiện khói hoặc nhiệt độ cao.

Các thương hiệu uy tín cung cấp van bi inox cho PCCC bao gồm:

• Kitz (Nhật Bản): Cung cấp van bi inox 304/316L với thân 2 mảnh/3 mảnh, seal PTFE, đạt tiêu chuẩn UL/FM, giá từ 250.000 VNĐ (DN25) đến 2.000.000 VNĐ (DN100), phù hợp cho hệ thống sprinkler.
• Swagelok (Mỹ): Chuyên cung cấp van bi inox điều khiển điện với độ chính xác cao, tích hợp tín hiệu 4-20 mA, lý tưởng cho PCCC tự động ở tòa nhà cao tầng.
• AUTA (Đài Loan): Dòng van bi thép không gỉ tay gạt và van bi inox điều khiển khí nén, giá từ 160.000 VNĐ (DN15), phù hợp cho các dự án PCCC dân dụng và công nghiệp nhẹ.

Van bi inox trong PCCC cần được kiểm tra định kỳ (6-12 tháng) để đảm bảo độ kín, seal không bị khô cứng, và actuator hoạt động ổn định. Các dự án PCCC tại Việt Nam, như các khu công nghiệp ở Bình Dương và tòa nhà cao tầng ở TP.HCM, thường sử dụng van bi thép không gỉ Kitz và AUTA nhờ chất lượng cao và giá cả hợp lý.

Tiêu chí chọn van bi inox

Lưu lượng và áp suất (Flow & Pressure)

• Xác định lưu lượng tối đa (Qmax, m³/h) và tối thiểu (Qmin, chế độ tiết lưu 10-90%), dự phòng 20% công suất.
• Chọn áp suất sụt van (ΔPvan) chiếm 10-30% ΔP toàn hệ thống để tránh cavitation và giảm tổn hao năng lượng.
• Tính hệ số lưu lượng Cv: Cv ≥ Qmax / √(ΔPvan), chọn van có Cv thực tế lớn hơn Cv yêu cầu.
• Ưu tiên van bi inox full-port cho lưu lượng tối đa và pigging; reduced-port để tiết kiệm chi phí.

Kích thước đường ống (Pipe Size)

• Đảm bảo DN/PN van khớp với đường ống để giảm rung và rò rỉ; độ nghiêng lệch không quá 2°.
• Ống dài ưu tiên full-port để giảm tổn hao; ống hẹp cần tính ΔP tăng và nâng Cv/size.

Môi trường và hóa chất (Media Compatibility)

• Van bi inox 304 phù hợp nước sạch, hơi, thực phẩm; van bi inox 316L cho nước biển, axit loãng, xăng dầu, hóa chất.
• Seal PTFE cho hóa chất, axit, kiềm; seal EPDM cho nước, hóa chất vô cơ, nhiệt ≤150°C; seal Viton® cho dầu, mỡ, xăng, nhiệt ≤200°C.
• Seal kim loại/graphite cho hơi nước trên 200°C, áp suất cao.

Tần suất và tự động hóa (Frequency & Automation)

• Chu kỳ đóng/mở cao (>10 lần/ngày): Chọn thân 3 mảnh với van bi inox điều khiển điện hoặc van bi inox điều khiển khí nén, torque thấp, hành trình nhanh.
• Yêu cầu vị trí chính xác: Lắp encoder, limit switch, positioner cho feedback 4-20 mA, Modbus.

Ngân sách và bảo trì (Budget & Maintenance)

• Dân dụng: Thân 1 mảnh, ren NPT, seal EPDM/PTFE, giá thấp, bảo trì đơn giản.
• Công nghiệp: Thân 2/3 mảnh, mặt bích PN16-40, seal kim loại/graphite, bảo trì 6-12 tháng.

Bảng so sánh chất liệu van bi

Chất liệu	Inox	Đồng	Gang	Thép	Nhựa
Kháng ăn mòn	★★★★☆	★★★☆☆	★★☆☆☆	★★★☆☆	★★★★☆
PN tối đa	64 bar	25 bar	40 bar	100 bar	16 bar
T tối đa	220°C	120°C	180°C	400°C	60°C
Seal phổ biến	PTFE, EPDM	PTFE	EPDM	Graphite, PTFE	PTFE
Bảo trì	6-12 tháng	6-9 tháng	3-6 tháng	6-12 tháng	6-12 tháng
Giá	Trung	Thấp	Thấp	Cao	Rất thấp
Ứng dụng	Nước, hơi sạch, hóa chất, dược	Gas, nước nóng, HVAC	Thoát nước, HVAC	Hơi nước, dầu khí, áp cao	Nước, hóa chất nhẹ, dân dụng

Van bi inox vượt trội về khả năng chống ăn mòn và chịu nhiệt so với gang và đồng, phù hợp cho các hệ thống yêu cầu vệ sinh và độ bền cao. Nhựa có giá thấp nhưng hạn chế về áp suất và nhiệt độ, trong khi thép phù hợp cho áp suất cực cao nhưng chi phí lớn.

Ứng dụng thực tế

Van bi inox được sử dụng rộng rãi nhờ tính linh hoạt và độ bền:

• Hệ thống cấp thoát nước: Van bi thép không gỉ điều khiển dòng chảy trong nhà máy xử lý nước, cấp nước đô thị, và tưới tiêu nông nghiệp.
• Hệ thống hơi nóng, khí nén: Van bi inox 316L phù hợp cho lò hơi, dây chuyền khí nén, và nhà máy sản xuất, chịu nhiệt độ cao và áp suất ổn định.
• Ngành thực phẩm, dược phẩm: Van bi inox 304/316L với seal PTFE đáp ứng yêu cầu vệ sinh, chống ăn mòn trong sản xuất nước giải khát, dược phẩm.
• Hóa chất nhẹ: Van bi inox điều khiển khí nén và van bi inox điều khiển điện kiểm soát chính xác lưu lượng hóa chất, axit loãng, kiềm.
• Hệ thống PCCC: Van bi thép không gỉ tay gạt và tự động hóa đảm bảo vận hành nhanh, an toàn trong các hệ thống sprinkler và đường ống chính.

Cấu tạo và nguyên lý vận hành

Van bi inox bao gồm các bộ phận chính: thân van (inox 304/316L), bi (inox 304/316), trục (thép không gỉ), seal (PTFE/EPDM/Viton®), và bộ điều khiển (tay gạt, tay quay, điện, hoặc khí nén). Thân van chịu lực tốt, bi inox giảm ma sát và chống ăn mòn, seal đảm bảo độ kín khít. Van bi inox tay gạt vận hành thủ công bằng cách xoay 90°, trong khi van bi inox điều khiển điện và van bi inox điều khiển khí nén tích hợp actuator cho tự động hóa.

Nguyên lý vận hành dựa trên chuyển động quay của bi. Khi lỗ bi song song với dòng chảy, van mở hoàn toàn; khi vuông góc, van đóng kín. Van bi thép không gỉ full-port đảm bảo lưu lượng tối đa, trong khi V-port hỗ trợ điều tiết lưu lượng tuyến tính. Thiết kế trunnion-mounted giảm torque, phù hợp cho áp suất cao và kích thước lớn.

Lưu ý khi lắp và sử dụng

• Vệ sinh đường ống và van, kiểm tra chiều mũi tên dòng chảy, đảm bảo bulông bích khớp tiêu chuẩn PN.
• Siết bulông bích theo kiểu chữ X, lực chặt đạt 70-80% tối đa, tránh vênh hoặc rò rỉ.
• Xoay bi chậm và đều; với van bi inox điều khiển điện, hiệu chỉnh hành trình, kiểm tra sensor 4-20 mA và limit switch.
• Tránh sốc nhiệt và áp suất; đóng/mở từ từ khi chênh lệch nhiệt độ trên 50°C.
• Kiểm tra sau 24-48 giờ: siết lại bulông, rà rò sơ bộ; bảo trì 6-12 tháng, thay seal EPDM/PTFE nếu khô cứng.
• Hệ thống có cặn hoặc hạt rắn: Lắp y-strainer trước van, kiểm tra áp suất lọc định kỳ.

FAQ

Van bi inox 304 hay 316L tốt hơn?

Van bi inox 316L có molybden tăng kháng pitting và crevice corrosion, phù hợp nước biển, axit; giá cao hơn 15-25%. Van bi inox 304 đủ cho nước sạch, hơi, thực phẩm, giá hợp lý.

Full-port hay reduced-port?

Full-port có lỗ bi bằng đường kính ống, lưu lượng tối đa, hỗ trợ pigging. Reduced-port tiết kiệm 10-25% chi phí, áp suất sụt tăng nhẹ, phù hợp nơi không cần pigging.

Floating hay trunnion-mounted?

Floating phù hợp DN ≤ 50 mm, PN ≤ 30 bar, giá rẻ. Trunnion-mounted cho DN ≥ 50 mm, PN ≥ 30 bar, torque thấp, hỗ trợ DB&B, lý tưởng áp suất cao.

Thân 2 mảnh hay 3 mảnh?

Thân 2 mảnh giá thấp, cấu tạo đơn giản. Thân 3 mảnh thay seal mà không tháo van, lý tưởng cho bảo trì thường xuyên.

Seal PTFE hay Viton®?

PTFE phù hợp hóa chất, axit, kiềm, nhiệt ≤220°C. Viton® cho dầu, mỡ, xăng, nhiệt ≤200°C, nhưng kỵ kiềm mạnh.

Van bi inox có phù hợp cho PCCC không?

Có, van bi thép không gỉ tay gạt và van bi inox điều khiển điện đạt tiêu chuẩn UL/FM, đóng/mở nhanh, chịu áp suất cao, lý tưởng cho hệ thống sprinkler và đường ống PCCC.