Van cổng gang

Van bi inox – giải pháp kiểm soát dòng chảy vượt trội, được chế tạo từ thép không gỉ 304/316, mang lại độ bền cao, khả năng chống ăn mòn xuất sắc, và vận hành linh hoạt. Với thiết kế bi xoay 90°, van bi inox phù hợp cho các hệ thống nước sạch, nước biển, hơi nóng, khí nén, xăng dầu, hóa chất, và đặc biệt trong phòng cháy chữa cháy (PCCC), đáp ứng nhu cầu công nghiệp và dân dụng tại Việt Nam.

Bảng giá van bi inox

DN	Loại	Giá (VNĐ)
DN15	2 mảnh	160.000 – 200.000
DN20	2 mảnh	200.000 – 250.000
DN25	2 mảnh	250.000 – 310.000
DN32	3 mảnh	350.000 – 410.000
DN40	3 mảnh	420.000 – 480.000
DN50	3 mảnh	550.000 – 610.000
DN65	3 mảnh	800.000 – 900.000
DN80	3 mảnh	1.000.000 – 1.400.000
DN100	3 mảnh	1.600.000 – 2.000.000
DN125	3 mảnh	2.300.000 – 2.700.000

*Bảng giá chỉ mang tính chất tham khảo. Vui lòng liên hệ để nhận báo giá chính xác theo số lượng, cấu hình, và thời điểm.

Lợi ích và ưu – nhược điểm của van bi inox

Van bi inox được ưa chuộng trong các ngành công nghiệp nhờ khả năng chống ăn mòn, độ bền cao, và vận hành linh hoạt. Dưới đây là phân tích chi tiết về lợi ích và nhược điểm của sản phẩm này.

Lợi ích chính

Chống ăn mòn vượt trội:

• Inox 304 chịu ăn mòn tốt trong môi trường nước sạch, hơi, và khí nén, phù hợp cho các hệ thống HVAC và thực phẩm.
• Inox 316/316L, với bổ sung molybden, tăng khả năng chống pitting và crevice corrosion trong môi trường nước biển, axit loãng, hoặc hóa chất như HCl, phù hợp cho dược phẩm, xử lý giấy, và dệt nhuộm.
• Theo ASTM G48, inox 316L có tốc độ ăn mòn dưới 0.01 mm/năm trong dung dịch 6% FeCl₃ ở 50 °C, đảm bảo độ bền lâu dài.

Tuổi thọ cao, ít bảo trì:

• Chịu được hơn 1.000.000 chu kỳ đóng/mở theo tiêu chuẩn ISO 5208 Class B, với seal PTFE tự bôi trơn duy trì độ kín lâu dài.
• Thân 2 mảnh/3 mảnh cho phép thay seal mà không cần tháo van khỏi đường ống, giảm thời gian ngừng hoạt động (downtime).
• Bảo trì định kỳ chỉ cần thay seal PTFE/EPDM mỗi 6–12 tháng, tiết kiệm chi phí linh kiện.

Chịu áp suất và nhiệt độ cao:

• Inox 304 đạt PN40 (64 bar) ở 200 °C; inox 316L đạt PN63 (100 bar) ở 250 °C theo ASME B16.34.
• Seal PTFE chịu nhiệt đến 220 °C, áp suất đến 40 bar; seal kim loại/graphite chịu nhiệt đến 400 °C, áp suất đến 100 bar.
• Phù hợp cho hệ thống hơi nóng, khí nén, xăng dầu, và các ứng dụng năng lượng.

Đóng/mở nhanh, linh hoạt:

• Bi xoay 90° cho phép đóng/mở tức thì, giảm thời gian vận hành, lý tưởng cho van khóa khẩn cấp hoặc shut-off line.
• Dễ dàng tích hợp actuator khí nén, điện, hoặc thủy lực với positioner 4–20 mA, hỗ trợ tự động hóa và giám sát từ xa qua PLC/SCADA.

Thiết kế giữ seal khi bảo trì:

• Thân 3 mảnh cho phép tháo nắp giữa để thay seal mà không cần tháo van khỏi đường ống, giảm chi phí bảo trì.
• Seal PTFE/EPDM chống VOC, dầu mỡ, phù hợp cho ngành thực phẩm và dược phẩm.

Nhược điểm cần cân nhắc

Chi phí đầu tư cao hơn:

• Giá van bi inox cao hơn 1,5–2 lần so với van gang hoặc nhựa; seal PTFE/graphite đắt hơn 3–5 lần so với EPDM thông thường.
• Đầu tư ban đầu lớn, nhưng bù lại bằng tuổi thọ cao và chi phí bảo trì thấp.

Trọng lượng và kích thước lớn:

• Thân inox dày, đặc biệt với van mặt bích, đòi hỏi khung đỡ chắc chắn, tăng chi phí lắp đặt.
• Vận chuyển đường dài cần xe tải chuyên dụng, tốn thời gian và chi phí.

Yêu cầu seal chuyên dụng:

• Ở nhiệt độ trên 200 °C, cần seal kim loại/graphite, có giá gấp 2–3 lần PTFE và yêu cầu lắp đặt chuyên môn cao.
• Seal kim loại làm tăng torque đóng/mở, đòi hỏi actuator công suất lớn hơn.

Chọn mác inox đúng môi trường:

• Inox 304 phù hợp với nước sạch và hơi; 316L/316Ti cần cho nước biển, hóa chất, hoặc môi trường có ion Cl⁻ để tránh pitting.
• Inox 317L hoặc duplex 2205/2507 cần thiết cho axit mạnh, SO₂, hoặc CO₂.

Phân loại và cấu tạo cơ bản của van bi inox

Van bi inox được phân loại dựa trên cấu trúc thân, kiểu lỗ bi, kết nối, vận hành, và kiểu bi, đáp ứng các nhu cầu kỹ thuật đa dạng.

Thân van (Body Type)

• 1 mảnh (liền khối): Thân nguyên khối, kín chắc, giá rẻ, phù hợp cho DN ≤ 50 mm, PN ≤ 16 bar, dùng trong hệ thống dân dụng hoặc HVAC.
• 2 mảnh: Thân trên và dưới tách rời, chỉ cần mở bulông giữa để thay seal, phù hợp cho DN 50–200 mm, PN 16–40 bar.
• 3 mảnh: Thêm thân giữa, cho phép thay seal mà không tháo van khỏi đường ống, lý tưởng cho hệ thống cần bảo trì thường xuyên và tự động hóa.

Kiểu lỗ bi (Bore Type)

• Full-port: Đường kính lỗ bi bằng đường kính ống, đảm bảo lưu lượng tối đa, áp suất sụt thấp, hỗ trợ pigging, phù hợp cho DN ≥ 25 mm.
• Reduced-port: Đường kính lỗ bi bằng 80–90% đường kính ống, tiết kiệm 10–25% chi phí, chấp nhận áp suất sụt tăng nhẹ.
• V-port: Miệng bi hình chữ V hoặc L, điều tiết lưu lượng tuyến tính, phù hợp cho hệ thống kiểm soát lưu lượng 10–90% Q_max.

Kiểu kết nối (End Connection)

• Ren (NPT): DN ≤ 25 mm, PN ≤ 10 bar, lắp nhanh, giá thấp, phù hợp cho hệ thống dân dụng và HVAC.
• Mặt bích (Flanged): DN ≥ 25 mm, PN 10–40 bar (mở rộng đến PN100 theo ASME B16.5), dễ tháo lắp, phù hợp cho áp suất trung-cao.
• Hàn (Welded): DN ≥ 50 mm, PN ≥ 40 bar, kín tuyệt đối, dùng cho hệ thống hơi nước, khí độc hại, áp suất cao, theo ASME B31.3/B16.25.

Kiểu vận hành (Operation)

• Thủ công: Tay gạt/tay quay, đơn giản, không cần nguồn, phù hợp cho chu kỳ thấp.
• Actuator khí nén: Đóng/mở nhanh (<1s), lực cao, tích hợp PLC/SCADA, lý tưởng cho tự động hóa.
• Actuator điện: Motor DC/AC, độ chính xác ±1%, hỗ trợ Modbus/4–20 mA, phù hợp cho điều khiển từ xa.
• Actuator thủy lực: Dùng cho áp suất >40 bar, lực lớn, định vị chính xác.

Kiểu bi (Ball Type)

• Floating ball: Bi được đỡ bởi seat, phù hợp cho DN ≤ 50 mm, PN ≤ 30 bar, giá thấp.
• Trunnion-mounted: Bi được đỡ trên/dưới, seat ổn định, torque thấp, phù hợp cho DN ≥ 50 mm, PN ≥ 30 bar, hỗ trợ DB&B.

Ứng dụng trong hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC)

Van bi inox đóng vai trò quan trọng trong các hệ thống phòng cháy chữa cháy (PCCC), đặc biệt tại các công trình như tòa nhà cao tầng, khu công nghiệp, nhà kho, và trung tâm thương mại.

Với khả năng chống ăn mòn và chịu áp lực cao, van bi inox đảm bảo kiểm soát dòng chảy nước chữa cháy hiệu quả và đáng tin cậy trong các tình huống khẩn cấp. Dưới đây là các ứng dụng cụ thể:

• Hệ thống chữa cháy vách tường: Van bi inox được sử dụng trong các hệ thống chữa cháy vách tường, cho phép nhân viên hoặc lực lượng cứu hỏa thao tác nhanh để mở van và cung cấp nước chữa cháy.
• Hệ thống sprinkler: Trong các hệ thống sprinkler tự động hoặc bán tự động, van bi inox kiểm soát dòng nước đến các đầu phun, đảm bảo kích hoạt nhanh khi phát hiện đám cháy.
• Đường ống chính cấp nước chữa cháy: Với kích thước từ DN15 đến DN125, van bi inox được lắp đặt trong các đường ống chính của hệ thống PCCC, đảm bảo kiểm soát lưu lượng nước ổn định.
• Độ bền trong môi trường khắc nghiệt: Inox 316/316L chịu được môi trường độ ẩm cao, gần biển, hoặc khu vực có hóa chất, phù hợp cho các công trình PCCC ngoài trời.
• Tuân thủ tiêu chuẩn PCCC: Các dòng van bi inox đạt chứng nhận UL/FM hoặc TCVN, đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn cháy nổ tại Việt Nam và quốc tế.

Trong thực tế, van bi inox được sử dụng rộng rãi trong các dự án PCCC tại Việt Nam, chẳng hạn như các khu công nghiệp Long An, các tòa nhà cao tầng như Vincom Center, hoặc các nhà máy sản xuất lớn tại Bình Dương.

Dòng van 3 mảnh với actuator khí nén hoặc điện được ưa chuộng trong các hệ thống PCCC tự động, đảm bảo vận hành nhanh và chính xác. Việc sử dụng van bi inox trong PCCC không chỉ đảm bảo hiệu quả chữa cháy mà còn giúp các doanh nghiệp tuân thủ các quy định pháp luật về an toàn cháy nổ.

Tiêu chí chọn van bi inox

Để chọn được van bi inox phù hợp, cần xem xét các yếu tố sau:

Lưu lượng và áp suất (Flow & Pressure)

• Xác định lưu lượng tối đa (Q_max) và tối thiểu (Q_min) để chọn van phù hợp với chế độ tiết lưu 10–90%.
• Áp suất giảm (ΔP_van) nên chiếm 10–30% ΔP toàn hệ thống để tránh cavitation và tổn hao năng lượng.
• Tính hệ số lưu lượng Cv: Cv ≥ Q_max / √(ΔP van); chọn van với Cv thực tế ≥ Cv yêu cầu.
• Full-port cho lưu lượng tối đa và pigging; reduced-port tiết kiệm chi phí nhưng chấp nhận áp suất sụt tăng.

Kích thước đường ống (Pipe Size)

• Đảm bảo DN và PN của van khớp với đường ống, giảm rung động và rò rỉ, góc lệch không quá 2°.
• Đường ống dài ưu tiên full-port để giảm tổn hao; đường ống hẹp cần tính ΔP tăng và nâng Cv/size.

Môi trường và hóa chất (Media Compatibility)

• Inox 304 phù hợp cho nước sạch, hơi, thực phẩm; 316L/316Ti cho nước biển, axit loãng, xăng dầu, hoặc môi trường có ion Cl⁻.
• Seal PTFE cho hóa chất, axit, kiềm; seal EPDM cho nước, hóa chất vô cơ, nhiệt ≤150 °C; seal Viton® cho dầu, mỡ, xăng, nhiệt ≤200 °C.
• Seal kim loại/graphite cho hơi nước >200 °C, áp suất cao.

Tần suất và tự động hóa (Frequency & Automation)

• Chu kỳ đóng/mở cao (>10 lần/ngày): Chọn thân 3 mảnh với actuator khí nén/điện, torque thấp, hành trình nhanh.
• Yêu cầu vị trí chính xác: Lắp encoder, limit switch, positioner cho feedback 4–20 mA hoặc Modbus.

Ngân sách và bảo trì (Budget & Maintenance)

• Dân dụng: Thân 1 mảnh, kết nối ren NPT, seal EPDM/PTFE, giá thấp, bảo trì đơn giản.
• Công nghiệp: Thân 2/3 mảnh, mặt bích PN16–40, seal kim loại/graphite, bảo trì 6–12 tháng.

Bảng so sánh chất liệu van bi inox

Chất liệu	Inox	Đồng	Gang	Thép	Nhựa
Kháng ăn mòn	★★★★☆	★★★☆☆	★★☆☆☆	★★★☆☆	★★★★☆
PN tối đa	64 bar	25 bar	40 bar	100 bar	16 bar
T tối đa	220 °C	120 °C	180 °C	400 °C	60 °C
Seal phổ biến	PTFE, EPDM	PTFE	EPDM	Graphite, PTFE	PTFE
Bảo trì	6–12T	6–9T	3–6T	6–12T	6–12T
Giá	Trung	Thấp	Thấp	Cao	Rất thấp
Ứng dụng	Nước, hơi sạch, hóa chất, dược	Gas, nước nóng, HVAC	Thoát nước, HVAC	Hơi nước, dầu khí, áp cao	Nước, hóa chất nhẹ, dân dụng

Lưu ý khi lắp và sử dụng

• Vệ sinh và kiểm tra: Vệ sinh đường ống và van trước khi lắp, kiểm tra chiều mũi tên dòng chảy, đảm bảo bulông mặt bích khớp tiêu chuẩn PN.
• Siết bulông: Siết bulông mặt bích theo kiểu chéo chữ X, lực đạt 70–80% tối đa để tránh vênh hoặc rò rỉ.
• Vận hành: Xoay bi chậm và đều; với actuator, hiệu chỉnh hành trình, kiểm tra sensor 4–20 mA và limit switch.
• Tránh sốc nhiệt/áp: Đóng/mở từ từ khi nhiệt độ chênh lệch >50 °C để tránh sốc nhiệt hoặc áp suất.
• Kiểm tra định kỳ: Sau 24–48 giờ lắp đặt, siết lại bulông, kiểm tra rò rỉ; bảo trì 6–12 tháng, thay seal PTFE/EPDM nếu khô cứng.
• Hệ thống có cặn: Lắp y-strainer trước van để lọc cặn hoặc hạt rắn, kiểm tra áp suất lọc định kỳ.

FAQ

Inox 304 hay 316L tốt hơn?

Inox 316L/316Ti có molybden tăng kháng pitting và crevice corrosion, phù hợp cho nước biển, axit, giá cao hơn 15–25%. Inox 304 đủ cho nước sạch, hơi, thực phẩm, giá tiết kiệm.

Full-port hay reduced-port?

Full-port có đường kính bi bằng ống, lưu lượng tối đa, hỗ trợ pigging, áp suất sụt thấp. Reduced-port tiết kiệm 10–25% chi phí, chấp nhận áp suất sụt tăng nhẹ.

Floating hay trunnion-mounted?

Floating ball phù hợp cho DN ≤ 50 mm, PN ≤ 30 bar, giá thấp. Trunnion-mounted phù hợp cho DN ≥ 50 mm, PN ≥ 30 bar, torque thấp, hỗ trợ DB&B.

Van bi inox có phù hợp với hệ thống PCCC không?

Có, van bi inox đạt chuẩn UL/FM hoặc TCVN, phù hợp cho hệ thống chữa cháy vách tường, sprinkler, và đường ống chính cấp nước chữa cháy, đảm bảo độ bền và chống ăn mòn.

Seal PTFE hay Viton®?

PTFE phù hợp cho hóa chất, axit, kiềm, nhiệt ≤ 220 °C, trượt thấp. Viton® phù hợp cho dầu, mỡ, xăng, nhiệt ≤ 200 °C, nhưng kỵ kiềm mạnh.

Van bi inox có dùng được cho pigging không?

Cần full-port hoặc reduced-port oversize, đảm bảo DN van ≥ DN ống, kiểm tra clearance và test pigging định kỳ để đảm bảo vận hành êm.